نورالژی عصب سه قلو، درد سه قلو یا نورالژی تری ژمینال سه نام یکسانی است که برای این نوع بیماری در نظر گرفته است. بیماری نورالژی عصب سه قلو دردی ناگهانی و شدید است که عصب سه قلو صورت را در برگرفته و آنها را تحریک می‌کند. در واقع در این بیماری با تحریک عصبی از مغز که حس بخش‌هایی از صورت را تأمین می‌کند، باعث بروز درد شدید میشود. نواحی که از این بیماری رنج می‌برند شامل چشم، دندان، فک، پیشانی، بینی و در کل خود جمجمه است. درد این بیماری عصبی به حدی زیاد است که تاکنون برای آن رقیبی پیدا نشده است.
مبحث بیماری نورالژی عصب سه قلو کاملاً گسترده است؛ اما سعی کرده‌ایم تا در ادامه شما را به شناخت جامع و کلی از این بیماری برسانیم. این بیماری در حال حاضر بیشتر در افراد بالای 40 سال دیده شده است و زنان سه برابر مستعدتر از مردان در ابتلا به این بیماری و درد کشنده آن هستند.
قبل از اینکه بخواهیم بیماری نورالژی تری ژمینال را تعریف کنیم، ابتدا باید عصب سه قلو را بشناسیم. اینکه این عصب چیست و چه کاری می‌کند. سپس به سراغ بیماری آن، علائم و دلایل بروز آن خواهیم رفت.
عصب سه قلو چیست؟
برای تعریف هر نوع اصطلاح پزشکی باید دقیقاً همان جمله‌ای را بیان کرد که در خود کتاب‌های اصلی نوشته شده است. گاهی استفاده از یک واژه اشتباه می‌تواند معنا و مفهوم اصلی را غلط نشان دهد. برای همین ما هم در تعریف‌های مقاله خود چیزی خارج از متن اصلی نخواهیم گفت.
عصب سه قلو، عصب سه شاخه‌ای است که در قسمت پنجم جمجمه قرار گرفته و وظیفه آن تأمین اعصاب حسی و حرکتی است. از نظر آناتومی، این نوع عصب دارای 4 هسته بوده که نقش اصلی را اعمال حسی و حرکتی صورت و جمجمه مانند پوست و دندان ایفا می‌کند.
انتقال اطلاعات از طریق مجراهای دستگاه عصبی مرکزی در این نوع عصب تجزیه و تحلیل شده و هرگونه واکنش خلاف را با درد نشان می‌دهد. به عبارتی اگر این عصب دچار اختلال شود، باعث درد و بیماری میشود و برای درمان آن حتماً با یک متخصص و کلینیک درد مراجعه کرد.
این تعریف جامع و علمی است که شما در همه کتاب‌ها تقریباً همین شیوه می‌توانید پیدا کنید. در علم پزشکی، تعریف حتماً باید مستند و بر اساس دانش باشد و هیچ پزشکی حق ندارد تا از خود تعریفی را بیان کند.
عوامل بیماری نورالژی عصب سه قلو
اولین قدم در پزشکی تشخیص است. در واقع تشخیص درست 90 درصد راه پزشکی را شامل میشود. برای همین شناخت عواملی که باعث بیماری نورالژی عصب سه قلو میشود، باید اول از همه مورد توجه قرار بگیرد.
هر عامل تحریک کننده عصب سه قلو باعث بروز درد در آن میشود. بیشتر مواردی که باعث بروز بیماری درد عصب سه قلو میشود، شامل:
- فشار ناشی از ضربات عروق خونی مجاور
- فشار و عامل خارجی
- تومورهای مغزی نزدیک عصب
- بیماری ام اس (بیشتر افرادی که دچار بیماری ام اس هستند، چنین دردی را در صورت و جمجمه خود احساس می‌کنند.)
- گاهی هم هیچ دلیلی پیدا نمی‌شود و در واقع علت آن ناشناخته میشود؛ اما هرچه هست، عصب سه قلو تحریک و باعث بروز درد شده است.
عوامل نورالژی عصب سه قلو
شناخت عوامل این نوع درد به شما در ابتلا به آن کمک می‌کند. البته باید تا حدی آن را طبیعی بدانیم و ممکن است که هر فردی دچار آن شود. به هرحال، حتماً این سؤال شما و از همه مهم‌تر افراد مبتلا خواهد بود که چه عواملی باعث بروز این نوع بیماری میشود. مهم‌ترین عوامل را میتوان موارد زیر برشمرد:
- افزایش سن
- تصلب‌های متعدد
- روماتویید آرتریت
- نوعی اختلال التهابی شوگرن
در حال کلی باید گفت که این نوع بیماری اول از همه در افراد بالای 40 و بیشتر در زنان دیده میشود. همچنین آن‌هایی که دچار بیماری ام اس هستند، نسبت به بقیه درد بیشتری را تحمل می‌کنند.
نورالژی عصب سه قلو چه عواقب و عوارضی دارد؟
هیچ بیماری بدون عواقب و عوارض نمی‌شود. قرص‌هایی که برای درمان آن مصرف می‌کنید، عکس برداری‌ها و غیره در آخر حداقل از نظر بدنی شما را ضعیف می‌کند. متأسفانه عوارض این بیماری آن‌چنان هم خوب نیست؛ اما راه چاره‌ای هم برای گریز از آن وجود ندارد.
در این نوع بیماری، عضلات کشیده میشود. همین کشیدگی عضلات باعث آسیب و کشیدگی چشم و دهان شود که خود این همین مسئله درد را تشدید می‌کند. خوردن قرص‌ها به ویژه مسکن‌های مخصوص هم تا یک دوره‌ای معین درد را تسکین می‌دهد که بعد از چند روز احتمال کاهش اثر آنها وجود خواهد داشت. عمل جراحی هم آخرین روش درمان است که به غیر از عوارض خودش، احتمال برگشت درد بعد از چند سال وجود خواهد داشت.
درمان نورالژی عصب سه قلو
در درمان نورالژی عصب سه قلو نمی‌توان یک روش خاصی انتخاب کرد. دلایل زیادی وجود دارد که فرد چنین درد وحشتناکی را تجربه کند. تومور می‌تواند یکی از همین عوامل باشد. وجود تومور باعث تحریک عصب سه قلو و درد آن میشود. تنها راه درمان آن هم عمل جراحی و برداشتن آن است. ام اس که دیگر عامل شایع است که داروهای مخصوصی برای جلوگیری و پیشگیری از آن وجود دارد.
از نظر دارویی، اولین دارو کاربامازپین است. متخصصان در صورت نداشتن دو مورد بالا، اول از همه این دارو را برای درمان شما تجویز می‌کنند. در صورتی که مصرف این دارو نتوانست درد شما را کاهش دهد، باید در دوز آن تغییری ایجاد یا از دیگر روشهای درمانی استفاده کرد. گامانایف، رادیوفرکونسی، بلوک گانگلیون و باکلوفن دیگر روشهای درمانی هستند که بعد از آن مورد تجویز قرار میگیرند.
البته عمل جراحی تجویز شده برای درمان این بیماری دکمپرسیون میکروواسکولر نام دارد. در این عمل جمجمه بیمار برداشته شده و رگی که باعث تحریک عصب سه قلو یا هر عامل دیگر تشخیص داده شده را برمی‌دارند و به جای ماده‌ای دیگر قرار داده تا تحریک آن را کمتر کنند.نکته مهم اینکه با توجه بعوارض دارویی که از داروهای ضد تشنج استفاده میشود و عوارض بالقوه عمل جراحی یکی از بهترین و ایمن ترین روشهای مدرن درمانی انجام رادیوفرکوئنسی با بی حسی موضعی و بصورت بستری سرپایی است که این روش درمانی چندین سال هست که در کلینیک تخصصی درد دکتر مو سوی با موفقیت در حال انجام میباشد.
چه فعالیتی برای پیشگیری باید انجام دهیم؟
متأسفانه تاکنون هنوز روش دقیقی برای پیشگیری از آن به وجود نیامده است. اعصاب مهم‌ترین عامل این نوروالژی عصب سه قلو است. تا جایی که می‌توانید از عوامل استرس زا یا اعصاب خرد کن دوری کنید. همچنین جلو باد مستقیم گرم یا سرد قرار نگیرید.
شروع این بیماری به صورت یکباره بوده و مدت زمان درد آن ثانیه‌ای یا دقیقه‌ای خواهد بود؛ اما احتمال بروز آن در چند مرتبه از روز وجود دارد. البته احتمال اینکه مدت زمان درد زیاد هم شود، وجود خواهد داشت. اصولاً درد در یک طرف صورت وجود دارد و با مسواک زدن، حرف زدن، جویدن، آرایش کردن و غیره تشدید خواهد شد. برای همین در هنگام بروز درد فعالیت فیزیکی صورت خود را متوقف کنید تا درد کمتری گریبان شما را بگیرد.
در حال حاضر به غیر از داروهای بالا هیچ‌گونه رژیم غذایی خاصی یا فعالیت ورزشی برای درمان آن مشخص نشده است. تنها توصیه ما این است که از عوامل استرس زا دوری کنید.
این مقاله در سایت کلینیک درد تألیف و ترجمه گردیده است.
کپی با درج لینک بلامانع است.
